Temel Analiz Nedir?

Temel Analiz; gelecekte oluşacak trendlerin tahmin edilebilmesi için mikro ve makro verilerin piyasaya uygulanmasıdır. Ana temel veriler piyasalardaki başlıca konulardan biridir. Dünyayı speküle eden veriler Amerikan verileri olduğundan, temel analize dair önemli Amerikan verilerini inceleyelim. Amerikan temel göstergelerinin bir listesi aşağıdadır:

Ticaret Dengesi Ticaret dengesi bir ulusun ithalat ve ihracat rakamları arasındaki farkı yansıtır. Pozitif bir dış ticaret dengesi yada fazlalığı, bir ülkenin ihracatlarının ithalatlarından fazla olduğu zaman oluşur. Tam tersine negatif dış ticaret dengesi yani açık ise ihraç edilenden çok mal ithal edildiğinde oluşur. Ticaret dengeleri yatırımcılar tarafından yakından takip edilmektedir, çünkü piyasa üzerinde etkili olabilirler. Genel olarak bir ülkenin veya bölgenin ekonomisindeki genel aktivite bir değerlendirme olarak kullanılabilir. İhracat faaliyetleri; sadece söz konusu ülkenin rekabetçi pozisyonunu yansıtmaz ancak yurt dışındaki ekonomik aktivitenin gücünü yansıtır. İthalat yönündeki eğilimlerdeki artış ise yurtiçindeki ulusal ekonomik gücü yansıtır.

Önemli bir ticaret açığı olan ülkenin ekonomik görünümü ve dolayısıyla para birimi de zayıflama eğilimindedir. Ancak bu finansal yatırımların sermaye girişleri ile telafi edilebilir.

Cari Hesap Cari hesap, satılan veya alınan mal, hizmet, faiz ödemelerinin ve tek taraflı transferlerin en geniş ölçümü olarak uluslararası ticaret verilerinin önemli bir parçasıdır. Ticaret dengesi cari hesabıda içerir. Cari işlemler açığı ekonomik görünümü ve para birimini zayıflatabilir.

Dayanıklı Tüketim Malları Endeksi Dayanıklı mal siparişleri yerli üreticilerin fabrika mallarının gelecekte veya şuan da teslim edilmek üzere aldıkları yeni siparişlerin ölçütüdür. Aylık bazdaki yüzdesel değişiklikler, bu siparişlerdeki değişim oranlarını yansıtır. Dayanıklı tüketim malları siparişleri endeksi üretim sektörünün trendlerini yansıtan önemli bir göstergedir. Dayanıklı tüketim malları siparişlerinde meydana gelen artış, normalde daha güçlü ekonomik aktivite ile ilişkili olan ve genellikle bir para birimi için destekleyici olan kısa vadeli yüksek faiz oranlarına yol açabilir.

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) toplam ekonomik aktivitenin en geniş ölçüsüdür. Bir ülkede üretilen tüm mal ve hizmetlerin piyasa değerinin bir göstergesidir. GSYH çeyrekler halinde raporlanır ve ekonomik aktivite gücünün birincil göstergesi olduğundan çok yakından takip edilmektedir. GSYH üç şekilde ilan edilir: 1) Gelişmiş ilan (ilk) 2) Ön sürüm (ilk revizyon) 3) Final ilanı (2. ve son revizyon). Bu revizyonların genelde piyasalar üzerinde önemli bir etkisi vardır. Yüksek bir GSYH rakamını genelde de enflasyonist baskılar olmadığı sürece, en azından kısa vadede söz konusu para birimi için çoğunlukla olumlu yüksek faiz oranları, beklentileri takip etmektedir. GSYİH rakamlarına ek olarak, toplam GSYİH yanı sıra her bir bileşen için fiyat değişimlerini ölçen GSMH deflatörleri vardır. GSMH deflatörleri TÜFE'ye ek olarak ana enflasyon hesaplama araçlarından biridir.

Konut Başlangıçları Konut başlangıçları; aylık olarak yerleşim birimlerinin ilk inşaata başlangıç ölçüsüdür. Konut başlangıçları, ekonomideki genel durumu yansıtması açısından yakından izlenmektedir. Yüksek inşaat aktivitesi genelde artan ekonomik aktivite ve güven ile ilişkilendirilir ve daha yüksek kısa vadeli faiz oranlarının habercisi olabilir.

Tarım Dışı İstihdam Verisi aynı zamanda çalışan raporu veya bordrolu istihdamı olarak da adlandırılan istihdam verisi tüm verilerin arasında en önemlisi olarak kabul edilir. Her ayın ilk cuma günü ilan edilir. Rapor ekonomiye dair kapsamlı bir görünüm sağlar ve hükümet birimleri ve tarım dışı işyerlerine bağlı çalışan olarak ücret alan kişi sayısının ölçüsüdür. Aylık bordrolardaki değişiklikler, ay içerisinde kazanılan veya kaybedilen işgücü sayısı yaygın ekonomik faaliyetin göstergesini yansıtmaktadır. İstihdamda büyük artışlar; genelde ekonomik görünüm ve para birimini en azından kısa vadede destekleyici yüksek faiz oranlarına yol açabilecek güçlü ekonomik aktivitenin işaretleri olarak kabul edilir. Bununla beraber enflasyonist bir baskı oluşma eğilimi uzun vade de o para birimine olan ilgiyi azaltır.

Üretici Fiyatları Endeksi Üretici Fiyat Endeksi; aylık toptan satış fiyatlarındaki değişimi ölçer. ÜFE üretici düzeyinde genellikle tüketicilere doğrudan iletilir ve enflasyon - fiyat değişiklikleri imalat sektöründe tedbir olarak önemli bir enflasyon göstergesi verir.

Tüketici Fiyat Endeksi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bir enflasyon ölçüsüdür. Tüketiciler tarafından satın alınan mal ve hizmetlerin sabit bir sepetteki fiyatlarının ortalama düzeyini alır. TÜFE birincil bir enflasyon göstergesidir çünkü tüketici harcamaları ekonomik faaliyetin yaklaşık üçte ikisini oluşturmaktadır. Artan bir Tüfe genellikle bir para birimi için destekleyici olabilecek kısa vadeli yüksek faiz oranları ile takip edilmektedir. Ancak, enflasyon uzun vadeli bir problem haline gelirse, para birimine olan güven gittikçe azalır ve bunun sonucunda da zayıflar.

Haftalık İşsizlik Başvuruları ABD'de haftalık olarak açıklanan verilerdir.

Sermaye Akışı Sermaye akışı bir başka ülkeye yatırım amacıyla para göndermektir. Sermaye akışı satın alınan veya satılan yatırımların değerini gösterir. Asıl konu tıpkı ticaret dengesinde olduğu gibi aradaki farktır. Bir ülkenin negatif veya pozitif sermaye akışına sahip olması o ülke parasının değerini etkiler. Pozitif sermaye akışının anlamı ülkeye yatırım için gelen sermayenin çıkandan fazla olmasıdır. Giriş çıkıştan fazla olunca doğal olarak o ülkenin parasına talep artmış demektir (o ülkede iş yapabilmek için kendi paranızı satıp o ülkenin parasını almak zorundasınız), talep artınca doğal olarak değeri de artmış olacaktır. Negatif sermaye akışında ise çıkan para gelenden az demektir. Bu durumda o ülkenin parasında talep azalmış demektir (kimse o parayı alıp gelmek istemiyor).

ISM Verisi ekonominin sağlığını ve durumunu gösteren önemli bir göstergedir. Küresel ve yerel işletmeler, çok çabuk bir şekilde piyasa koşullarına tepki verir. Daha yüksek bir değer endüstride genişleme anlamına, daha düşük bir değer ise ekonomide önemli bir küçülmeyi işaret eder. Bu veri oluşturulurken 400 civarında satın alma müdürüne mevcut piyasa koşulları (istihdam, üretim, yeni siparişler, fiyatlar) sorulur. Beklentilerin üzerinde gelen bir veri para birimi için yükseliş, beklentinin altında gelen ise o para birimi için düşüş anlamına gelir.

Perakende Satış Verisi ait olduğu dönemde perakende satış yapılan mağazalarda kesilen fatura tutarını yansıtan veri, hemen her türlü dayanıklı ve dayanıksız malı kapsıyor. Piyasadaki ekonomik aktivitenin üçte ikisinin tüketici harcamalarından oluşması, perakende satışları önemli bir veri haline getiriyor. Perakende satışlar verisi, ekonomik konjonktüre ilişkin önemli ip uçları içeriyor. Azalan perakende satışlar durgunluğa işaret ederken, büyük oranda artan satışlar enflasyonist baskıya neden oluyor. Ayrıca bu veri, yatırımcılara perakende satış yapılan sektörlerin içinde bulunduğu durum hakkında ip uçları vermesi ile yol gösterici olabiliyor.

Tüketici Güven Endeksi ekonomide tüketici davranışları, hem karar alıcılar hem de ekonominin gelecek tahminleri ile ilgilenenler için oldukça önemli bir yere sahiptir. Tüketici güvenindeki iyimserlik, harcama yapma isteğini ve borca girme eğilimini yükseltebilmekte, kötümserlik ise tüketicilerin harcamalarını kısmalarına ve mali durumlarını yeniden gözden geçirmelerine neden olabilmektedir.

Kapasite Kullanım Oranı ülke genelindeki kaynakların etkin kullanımını araştırır. Bu sayede endüstri alanında da veriler bulunmuş olur. Örneğin fabrikaların kaynak kullanım oranları gibi. Kaynakların etkin kullanımı, verimliliği arttıracağından, birçok ekonomik verinin iyileşmesine yardımcı olur.