Kazı işi yapılırken, zeminin kayma tehlikesine karşı önlem almak hayati bir gerekliliktir.
Sürekli (mütemadi) temel kazılarıyla su kanalı, boru ve tesisat döşenmesi ve benzeri işler için yapılan dar yapı kazılarında uygulanan iksa türüdür. Dar yapı kazılarında iksa dört şekilde yapılır:
Aralıklı Yatay İksa : Kalaslar, kazılan zeminin karşılıklı her iki yüzeyine de, en çok 30 santimetre aralıklarla ve yatay olarak yaslanırlar. Bunları tutacak ve bağlayacak şekilde ve dikey olarak, yaklaşık 1.00 metre aralıklarla destek dikmesi yerleştirilir. Karşılıklı gelen bu destek dikmelerini tutması ve sıkıştırması için de destek gergileri atılır. Destek gergilerinin daha iyi sıkıştırma yapmalarını sağlamak için birer uçlarına ahşap çift kama çakılır (Şekil-37).
Aralıklı Dikey İksa : Aynı özelliklerdeki zeminlerde yapılan dar yapı kazılarında uygulanır. Kalaslar, zeminin karşılıklı her iki yüzeyine de 30 cm kadar aralıklarla ve bu kez dikey olarak yaslanırlar. Bunlar, yatay olarak atılan üstten, ortadan ve alttan olmak üzere en az üç kalas kuşakla bağlanır. Bu kuşaklar da aynı şekilde karşılıklı atılır ve birer uçları kamalı destek gergileriyle sıkıştırılır (Şekil-38).
Şekil-37 | 38 Tam Boyutlu Görmek için Tıklayın JPG 750x1000 (271 kb) | Yeni Sekmede Açılır
Aralıksız Yatay İksa : Kazının daha derin ve zeminin daha gevşek olması durumlarında uygulanır. Aralıklı yatay iksada zeminin yan yüzeylerine yatay ve aralıklı olarak yaslanan kalas bu yöntemde aralıksız olarak döşenir. Diğer işlemlerse aynıdır (Şekil-39).
Aralıksız Dikey İksa : Zeminin yan yüzeylerine yaslanan kalaslar yan yana, aralıksız ve dikey olarak döşenirler. Diğer işlemlerse, daha önce anlatıldığı şekliyle aynıdır (Şekil-40).
Şekil-39 | 40 Tam Boyutlu Görmek için Tıklayın JPG 750x1000 (288 kb) | Yeni Sekmede Açılır
Kazılan yerin 2.00 metreden daha derin olması halinde; kazının kolay ve seri olarak yapılabilmesi için, zemin üst seviyesinden en çok 2.00 m aşağıda bir iskele kurulur. Böylece, kazılan toprak yukarıya kademeli olarak atılmış olur. İskele, amalenin ve atılan toprağın yükünü taşıyabilmesi için dikme ve desteklerle takviye edilir (Şekil-41).