Zemin Etütleri

• 1) Soruşturma yapmak
• 2) Muayene çukurları açmak
• 3) Sondalama yapmak
• 4) Sondaj yapmak
• 5) Sondaj kazığı kullanmak

4) SONDAJ YAPMAK

Sondaj derinlerde yapılan bir zemin araştırmasıdır. Çok derinlere inmek ya döndürerek yada vurarak delmekle mümkün olur. Amaç istenilen derinlikteki zeminin parçasını zedelemeden yukarıya çıkarmaktır.

Sondajlarda Kullanılan sondaj parçaları şunlardır:

• - Sondaj uçları
• - Sondaj çubukları
• - Sondaj boruları

Sondaj Uçları

Çelikten yapılan bu uçlar sondaj çubuklarının ucuna takılmak suretiyle kullanılırlar. Şekil-5'te sondaj uçlarına ait çeşitli örnekler görülmektedir.

İlk olarak Şekil-5 a'da görülen helezon delici ile zemin 1 metre derinliğe kadar delinir. Daha sonra bu uç çıkarılıp yerine tespit edilen zemin cinsine göre uygun olan diğer uçlardan birisi takılarak delme işlemine devam edilir.

Şekil-5 b, c, d ve e'deki uçlar dönerek ilerlerler. Genellikle sert kil ve benzeri zeminlerde kullanılırlar. Şekil-5 f'de görülen vantilli delici uç kumlu, lemli ve yumuşak zeminlerde kullanılır. Ucun aşağıya doğru inmesiyle açılan kapaktan içeriye zemin örneği dolar. Ucun yukarıya çekilmesiyle de kapak kapanır ve zemin örneği de birlikte yukarıya çekilmiş olur.

Şekil-5 g, h ve ı uçları vurucu uçlardır. Yukarıdan vurularak ve döndürülerek delme yapılır. Darbe anındaki batma hızı ve dayanımla zeminin cinside anlaşılabilir. Sert kil, marn gibi sıkı ve oturmuş zeminlerde ağaç kökü bulunan yada kayalık zeminlerde kullanılırlar

Şekil-6 Tam Boyutlu Görmek için Tıklayın JPG 750x466 (126 kb) | Yeni Sekmede Açılır

Şekil-7 Tam Boyutlu Görmek için Tıklayın JPG 750x1039 (228 kb) | Yeni Sekmede Açılır

Sondaj Çubukları

Sondaj çubukları, uçlarına sondaj uçları takılmış olarak demir tel yada demir çubuklarla derinlere indirilirler. Birbirlerine dilli (Şekil-6 a) yada vidalı (Şekil-6 b) olarak eklenirler (Şekil-6).

Sondaj Boruları

Derin sondajlarda, burgunun geçtiği zemin tabakalarının bozulmadan, şeklini koruyarak boş bir delik şeklinde kalması çok defa mümkün olmaz. Bu nedenle delme işinin bir muhafaza borusu ile yapılması, burgulamayla birlikte muhafaza borusunun da ilerleyerek derine inmesi ve deliğin şeklini koruması sağlanır.

Bu borularda birbirlerine vidalı olarak eklenirler (Şekil-7 a). Ayrıca boru kıskaçlarıyla birbirlerine sıkıştırılırlar (Şekil-7 b). Boru bilezikleriyle de takviye edilerek boruların çarpılması ve burulması önlenir. (Şekil-7 c)