Ayva meyvesi veren pembemsi beyaz iri çiçekli meyve ağacıdır. Gülgiller familyasından olan ayvanın Bilimsel ismi “Cydonia” dır.

Cydonia yada Kydonia Ayvalık'a antik çağ ve yunan dönemlerinde verilen isimdi. Ayva manasına geldiği için bugünkü Ayvalık'ın isim kaynağını oluşturur. Ayva Asya'da, doğu ve orta Avrupa'nın orta bölgelerinde yetişir. Pek az türü vardır. En iyi bilinen türü olan “Cydonia vulgaris” 4-5 metre yüksekliğinde, pembemsi büyük beyaz çiçekli oldukça gösterişli bir ağaçtır.

Ayva ağacından meyvesinden başka armut anacı olarak yararlanılır. Ayva kışın dallarından kesilen çeliklerle kolayca çoğaltılabilir. Uzun ömürlü bir ağaçtır. Uygun bölgelerde 50-60 yıl kadar yaşayabilir.

Ayva Meyvesi aşağıdaki türlere ayrılır;

• Ekmek Ayvası
• Şekergevrek Ayvası
• Havan Ayvası
• Limon Ayvası
• Midilli Ayvası
• Gördes Ayvası

Ayva Meyvesi; Ayva ağacının tadı buruk tüylüce meyvesidir.

Ayva iri bir armudu andırır. Kokusu hoş olmakla birlikte çok keskindir. Sert ve süngersi eti fazlaca ekşi ya da hiç değilse hafif buruktur. Çiğ olarak fazla yenmez. Yerken insana tokluk duygusu verir. Bu nedenle perhiz yapanlar için birebirdir. Sofrada en güzel kullanımı kompostosu, hoşafı, reçeli ve tatlısı yapılarak tüketilmesidir.

Türkiye'de ayvanın birçok çeşidi vardır. “Ekmek Ayvası” orta büyüklükte yuvarlakça ince kabuklu, yeşil ve tüysüz, gevrek, yumuşak etlidir. Ekim ayında olgunlaşır. Orta ve batı Anadolu'da çok yetişir. “Şekergevrek ayvası” İri biraz düzensiz biçimli, parlak sarı kabuklu, hafif tüylü, yumuşak etlidir. Aralık ayında olgunlaşır. “Havan ayvası” sarı kabuklu ve iridir. Ekimde olgunlaşır. “Limon ayvası” orta büyüklükte, sap çevresi az uzun, altın sarısı kabuklu, az tüylü, sarı gevrek etlidir. Ocak ayında olgunlaşır. Bunlardan başka Midilli ayvası, Gördes ayvası, bencikli ayvası ve benzeri yerel adlarla anılan bazı çeşitler daha vardır.

Geleneksel boyacılıkta Ayvanın yaprakları ve ince dalları, (bazı yörelerde soğan kabuklarıyla birlikte) sarı rengi elde etmek için kullanılır

Ayvanın Besin Değeri ve Faydaları

C ve A vitaminleri, bakır minerali ve antioksidan bileşen içeriği yüksektir, böylece kış aylarında zayıflayan bağışıklık sistemininin güçlenmesine yardımcı olur. Kötü huylu kolesterol düzeyini düşürücü etkisiyle, kalp sağlığın üzerinde etkilidir.

Ayva kalorisi düşük ama diyet lifi yüksek bir meyve türüdür. Taze ve çiğ 100 gramlık bir ayva sadece 57 kalori içermektedir. Aynı zamanda doymuş yağ, sodyum oranı da düşüktür. Bütün bu özelliklerinden dolayı genel anlamda kilo vermeye yardımcı olduğu gibi diğer organlar için de önemli bir besin kaynağıdır. Özellikle kış aylarında kilo alan kişiler ayva tüketimiyle birlikte bu sorunlarını bir nebze aşabilirler. Ayvanın doyurucu özelliğin olması geç acıkmayı sağlar.