---

Yapı Nedir?

Canlıların beslenmek ve barınmak gibi doğal gereksinimlerini karşılamak üzere, çeşitli yapı gereçleri ve yapım teknikleri de uygulanarak oluşturulan yerüstü, yeraltı ve su tesislerine yapı denir.

Yapının Özellikleri

Bir yapı, beklentileri en uygun biçimde karşılayabilmesi için, aşağıda sıralı özellikleri taşımalıdır.

• a) Planlanan amaca uygun olmalı
• b) Gereçler, yapının özelliklerine ve yapım tekniklerine uygun olarak kullanılmalı
• c) Yük, yağmur, kar, rüzgar, zelzele, yangın vb. iç ve dış etkilere dayanabilecek sağlamlıkta olmalı
• d) Estetik (güzel görünümlü) olmalı
• e) Ekonomik olmalı

Yapının Sınıflandırılması

Yapılar çeşitli özelliklerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler;

• 1- Gereçlerine göre sınıflandırma
• 2- Bulundukları yere göre sınıflandırma
• 3- Sürekliliğine göre sınıflandırma
• 4- Hizmet amaçlarına göre sınıflandırma
• 5- Mülkiyetlerine göre sınıflandırma
• 6- Taşıyıcı elemanlarına göre (statik bakımdan) sınıflandırma
• 7- İnşaat evrelerine göre sınıflandırma
• 8- Binayı oluşturan elemanlara göre sınıflandırma

1- Gereçlerine Göre Sınıflandırma

Burada yapının duvarlarını ve diğer taşıyıcı sistemlerini oluşturan gereçler esas alınarak sınıflandırma yapılmıştır.

• Kerpiç yapılar
• Ahşap yapılar
• Hımış yapılar
• Yarım kagir yapılar
• Kagir yapılar
• Betonarme yapılar
• Çelik yapılar

2- Bulundukları Yere Göre Sınıflandırma

• a) Alt yapılar (yol, su, kanalizasyon, köprü vb. ile zemin seviyesinin altında kalan yapılar)
• b) Üst yapılar (zemin seviyesinin üstünde yapılan tüm bina yapıları)

3- Sürekliliğine Göre Sınıflandırma

• a) Geçici yapılar (kısa ve geçici bir süre kullanılmak üzere yapılan şantiye binası, baraka vb.)
• b) Daimi yapılar (süresiz kullanılmak üzere yapılan yapılar)

4- Hizmet Amaçlarına Göre Sınıflandırma

• a) Konutlar (müstakil ev, apartman, köşk vb.)
• b) Konaklama yapıları (otel, motel, kamp vb.)
• c) Kültür yapıları (okul, müze, kütüphane vb.)
• d) Sağlık yapıları (hastane, dispanser, senatoryum vb.)
• e) Dini yapılar (cami, mescit, kilise vb.)
• f) Sosyal yapılar (sinema, tiyatro, klüp vb.)
• g) Ticaret yapıları (banka, dükkan, iş hanı vb.)
• h) Endüstri yapıları (atölye, işlik, fabrika vb.)
• ı) Anıt ve tarihi yapılar (Göbeklitepe, yerebatan sarnıcı, kervansaray vb.)
• j) Ulaştırma yapıları (terminal, gar, deniz ve hava limanı, yol, köprü vb.)
• k) Spor yapıları (stadyum, yüzme havuzu, hipodrom vb.)
• l) Su yapıları (baraj, su kanalı, su tasfiye yapıları vb.)

5- Mülkiyetlerine Göre Sınıflandırma

• Resmi yapılar
• Vakıf yapıları
• Özel yapılar

6- Taşıyıcı Elemanları (statik) Bakımından Sınıflandırma

• a) Yığma (masif) yapılar
• - 1) Ahşap Yığma yapılar
• - 2) Kagir Yığma yapılar
• b) İskelet yapılar
• - 1) Ahşap iskelet yapılar
• - 2) Betonarme iskelet yapılar
• - 3) Çelik iskelet yapılar
• c) Takma (prefabrik) yapılar
• - 1) Hafif Takma yapılar
• - 2) Ağır Takma yapılar

7- İnşaat Evrelerine Göre Sınıflandırma

• a) Kaba yapı (temel, duvar, merdiven, çatı vb. taşıyıcı ve kaba imalat)
• b) İnce yapı (sıva, boya, badana, yalıtım, tesisat vb. kaba yapıyı örten ince imalat)

8- Binayı Oluşturan Elemanlara Göre Sınıflandırma

• a) Taşıyıcı Elemanlar (kaba yapı)
• - 1) Temeller
• - 2) Duvarlar
• - 3) Kolonlar (sütunlar)
• - 4) Kirişler (lentonlar)
• - 5) Döşemeler
• - 6) Merdivenler
• - 7) Çatılar
• b) Tamamlayıcı Elemanlar (ince yapı)
• - 1) Kapı ve pencere doğramaları
• - 2) Döşeme, duvar, tavan, merdiven ve çatı kaplamaları
• - 3) Merdiven, balkon ve teras korkulukları
• - 4) Su, nem, ses ve ısı yalıtımları
• - 5) Boya ve badanalar
• c) Tesisatlar
• - 1) Sıcak, soğuk ve pis su tesisatları
• - 2) Elektrik tesisatı
• - 3) Isıtma, kalorifer tesisatı
• - 4) Havalandırma tesisatı
• - 5) İklimlendirme (klima) tesisatı
• - 6) Asansör tesisatı
• - 7) Kanalizasyon tesisatı
• - 8) Telefon tesisatı
• - 9) Televizyon anteni tesisatı vb.