Kazılacak zemin, cinsleri ve oluşumlarına göre; kazılar ise şekilleri itibariyle aşağıdaki gibi ayrılırlar.
Temel zemini üzerindeki fazla toprağın kazılarak alınması işlemine kazı adı verilir.
İp iskelesinin tamamlanmasından sonra, zeminin kazılması işlemine geçilir. Zemin yüzeyi düzgünse doğrudan bodrum ve temel kazısına başlanabilir. Şayet zemin yüzeyi düzgün değilse, önce tesviye kazısını ve daha sonra da bodrum ve temel kazısını yapmak gerekir.
ZEMİN TÜRLERİ (kazı için) Kazılacak zemin, cinsleri ve oluşumlarına göre dört gruba ayrılır:
1) TOPRAK ZEMİNLER
Toprak zeminler ikiye ayrılır:
a) Yumuşak Toprak
Bel küreği ve kürekle kazılabilen gevşek toprak, bitkisel toprak, gevşek kum vb. zeminlerdir.
a) Sert Toprak
Kazmanın yassı ve arasıra sivri ucuyla kazılabilen toprak, kumlu kil, gevşek kil, killi kum, kürekle atılabilen taşlı toprak vb. zeminlerdir.
2) KÜSKÜLÜK ZEMİNLER
Küskülük zeminler ikiye ayrılır:
a) Yumuşak Küskülük
Kazmanın sivri ucu ve arasıra küskü, kazma ve tokmakla kazılabilen toprak, sert kil, yumuşak mam, sıkışık gravye, parçalanıp elle atılabilen 0.100 m3 e kadar irilikteki her cins blok taşlar, kazı güçlüğü benzerliğinden dolayı çamur vb zeminlerdir.
3) KAYA ZEMİNLER
Kaya zeminler sertliklerine göre üçe ayrılır:
a) Yumuşak Kaya
Küskü, kırıcı tabanca ya da patlayıcı madde kullanarak kazılan tabakalaşmış kalker, mamlı kalker, şist, gre, gevşek konglomera, alçı taşı, volkanik tüfler (bazalt tüfleri hariç), 0.400 m3'ten büyük aynı cins blok taşlar ve benzeri zeminlerdir.
a) Sert Kaya
Patlayıcı madde kullanarak atılan, kırıcı tabancayla parçalanıp sökülen kalın tabaka ve kütle halinde sert gre, kesif kalker, andezit, trakit, ayrımamış serpantin, betonlaşmış konglomera, bazalt tüfleri, mermer, 0.400 m3'ten iri cins blok taşlar ve benzeri zeminlerdir.
a) Çok Sert Kaya
Fazla miktarda patlayıcı madde kullanarak atılan, kırıcı tabancayla parçalanıp sökülen ayrımamış granit, ve benzeri bazalt, porfir, kuvarst, 0.400 m3'ten iri aynı cins blok taşlar ve benzeri zeminlerdir.
4) BATAK ve BALÇIK ZEMİNLER
Bünyesindeki su miktarı fazla olan ve bu suyu kolay bırakmayan genellikle yapışkan nitelikli zeminlerdir.
Zemin Kazıları şekil itibariyle dörde ayrılır: